Czym jest psychoterapia?

Psychoterapia, której nazwa pochodzi z języka greckiego (psyche – dusza, therapein - leczyć), czerpie z wielu dziedzin, od medycyny po nauki humanistyczne i społeczne – m.in. filozofię i psychologię. Jest to metoda leczenia zaburzeń psychicznych oraz rozwiązywania trudności emocjonalnych o udowodnionej naukowo skuteczności. Psychoterapia opiera się na teoriach, które opisują funkcjonowanie ludzkiej psychiki, powstawanie zaburzeń oraz metody ich leczenia. Dzięki systematycznym spotkaniom z psychoterapeutą możliwe jest skuteczne pomaganie w różnorodnych problemach.

Różne nurty psychoterapii

Często psychoterapia kojarzy się z Zygmuntem Freudem, twórcą psychoanalizy. Jednak od czasów Freuda psychoterapia zmieniła się w ogromnym stopniu, ma silne podstawy naukowe i istnieje wiele różnych szkół. Większość terapeutów wykazuje elastyczne podejście i świadomie czerpie z różnych nurtów psychoterapii. Wynika to z tego, że każda szkoła wnosi wartościowe obserwacje i narzędzia, które można zastosować w pracy z pacjentem.

Podstawowe podejścia terapeutyczne stosowane we współczesnej psychoterapii to terapia poznawczo-behawioralna, schematów, terapia systemowa, podejście psychodynamiczne oraz humanistyczne. Każda ze szkół ma też swoje ograniczenia i limity, których psychoterapeuta jest świadomy. Wybór odpowiedniego nurtu psychoterapii zależy także od problemu, który chcesz rozwiązać. Nie musisz być jednak ekspertem w tym zakresie - podczas konsultacji terapeutycznej specjalista z pewnością doradzi najlepszą formę pomocy.

Czytaj również: Poznaj rodzaje terapii. Wybierz odpowiednią dla siebie.

Jak wygląda sesja psychoterapii?

Standardem są spotkania raz w tygodniu trwające około 50-60 minut. Zdarzają się też sesje, które trwają 90 minut, np. w celu przepracowania traumy. Częstotliwość sesji może różnić się w zależności od nurtu psychoterapii, w którym pracuje dany psychoterapeuta.

Psychoterapia to zastosowanie, za wiedzą i zgodą, metod klinicznych i wpływu osobistego wywodzących się z uznanych zasad psychologicznych w celu pomocy ludziom w zmianie ich zachowań, przekonań, emocji i/lub innych osobistych cech w kierunku, który osoba poddająca się psychoterapii uważa za odpowiedni.

Norcross

Podstawowym narzędziem pracy terapeutycznej jest rozmowa, którą moderuje terapeuta poprzez stawianie odpowiednich pytań. W trakcie sesji możesz zostać poproszony o wykonanie różnych zadań lub wypełnienie kwestionariuszy, które ułatwią terapeucie poznanie Ciebie i postawienie diagnozy. Dodatkowo podczas leczenia mogą być stosowane różne techniki terapeutyczne, często spotkasz się też z zaleceniami do wykonywania zadań terapeutycznych pomiędzy sesjami.

Wiele osób obawia się, co pomyśli sobie terapeuta, zwłaszcza jeśli chodzi o tematy, których się wstydzimy lub które wywołują poczucie winy czy porażki (np. myśli samobójcze, picie alkoholu, seksualność, zaburzenia odżywiania). Rozmowa z terapeutą jest oparta na zaufaniu i braku oceny. Psychoterapeuta nie będzie zaskoczony czy zniesmaczony. Nie musisz dbać o swój wizerunek w jego oczach. Sesja terapeutyczna to czas, w którym możesz czuć się swobodnie i szczerze opowiedzieć o swoim życiu wewnętrznym. Jednocześnie Twoja otwartość i prawdomówność są niezbędne do skutecznego leczenia.

Czy psychoterapia leczy?

Psychoterapia to forma leczenia oparta o sprawdzone teorie psychologiczne i techniki. W odpowiedzi na krytyczną, naukową ocenę procedur wykorzystywanych m.in. w medycynie i psychoterapii w drugiej połowie XX wieku wyłonił się nurt, który określa się jako praktyka oparta na dowodach (ang. evidence-based practice). W miarę upływu czasu jego propozycje zostały zaaprobowane przez środowiska akademickie oraz towarzystwa zawodowe, np. National Institute for Health and Care Excellence (NICE) w Wielkiej Brytanii oraz Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne (APA).

Dzięki temu w dziedzinie psychoterapii położono większy nacisk na badanie skuteczności poszczególnych nurtów w leczeniu zaburzeń psychicznych. Umożliwia to promowanie najbardziej efektywnych metod pomagania, które zgodnie z założeniami praktyki opartej na dowodach zostały poddane weryfikacji empirycznej i spełniły rygorystyczne normy metodologii prowadzenia badań (np. eksperymenty z dużą liczbą osób badanych, powtarzalność wyników, sprawdzanie jakości analiz). Jeśli dany nurt psychoterapii spełnia te kryteria, określa się go wtedy mianem praktyki opartej na dowodach i stanowi on tzw. złoty standard leczenia danego zaburzenia. Dzięki temu uzyskujesz większą skuteczność i trwałość zmian terapeutycznych. Terapia poznawczo-behawioralna jest nurtem o najlepiej udokumentowanej skuteczności w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych.

Jak psychoterapia pomaga?

W psychoterapii chodzi o to, aby nieuświadomione mechanizmy obnażyć, oswoić i zmienić. Podczas procesu terapeutycznego konfrontujesz się z trudnymi doświadczeniami i z pomocą terapeuty analizujesz je (czasem po raz pierwszy w życiu), przeżywasz, a w efekcie ulegają one tzw. "przepracowaniu". Leczenie dysfunkcyjnych przekonań, zachowań i trudnych emocji nie polega tylko na racjonalnej dyskusji i wymianie informacji, lecz na przeżyciu ich w bezpiecznej relacji terapeutycznej.

Dzięki atmosferze akceptacji docierasz do swoich emocji, przeżywasz je, zyskujesz czas na zastanowienie się nad nimi w różnych perspektywach. Jest to też okazja, by zrozumieć jak problemy wnoszone do terapii są związane z historią Twojego życia i pracować nad zmianą tych dysfunkcyjnych wzorców (myślenia, zachowania i reagowania emocjonalnego). Mogą w tym również pomóc, oprócz relacji terapeutycznej, techniki terapeutyczne wykorzystywane przez specjalistę.

Psychoterapia to swoisty kontrolowany eksperyment, w którym możesz skonfrontować się z trudnymi doświadczeniami i uwolnić się od nich. Ważne jest także ćwiczenie nowych umiejętności poza gabinetem. Nie wystarczy bowiem tylko rozumieć, jakie doświadczenia z dzieciństwa wpłynęły na rozwój Twojego problemu, potrzebujesz też nauczyć się odmiennych, zdrowszych sposobów reagowania (myślenia i zachowania). Przykładowo, jeśli w dzieciństwie doświadczałeś przemocy to w związku z tym mogłeś nauczyć się podporządkowywać się innym i będziesz doświadczać różnych problemów w dorosłości. Jednym z nich mogą być trudności z asertywnością i nad tym możesz pracować w trakcie terapii.

Podsumowanie

Psychoterapia jest skuteczną metodą leczenia zaburzeń psychicznych i trudności emocjonalnych, co potwierdzają badania. Pamiętaj, że często na efekty terapii trzeba trochę poczekać, a niektóre uwidaczniają się długo po jej zakończeniu. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, czy przeżywasz w związku z tym frustrację, to porozmawiaj o tym ze swoim terapeutą.

Świadomość siebie, którą rozwiniesz w czasie leczenia oraz poznane techniki radzenia sobie z problemami są umiejętnościami na całe życie. Dlatego warto zainwestować w siebie, by potem móc zbierać owoce tego procesu i podnieść jakość swojego życia. Dzięki odbyciu terapii, nauczysz się również, jak dalej poznawać siebie, nawet jeśli nie spotykasz się już z terapeutą. W terapii poznawczo-behawioralnej mówimy o tym, że jednym z głównych celów leczenia jest stanie się własnym terapeutą.