Jednym z najczęstszych powodów odwlekania wizyty u psychologa jest obawa przed dzieleniem się ważnymi i trudnymi przeżyciami z obcą osobą. Zastanawiasz się, czy opowiadanie o swoich problemach, często wstydliwych i dotykających najgłębszych przeżyć ma w ogóle sens i czy warto powierzyć je nieznanemu człowiekowi.
Co psycholog o mnie pomyśli? Czy mnie skrytykuje? To pytania, które naturalnie pojawiają się w głowie przed pierwszą wizytą u psychologa. W tym artykule dowiesz się, dlaczego warto zaufać psychologowi i jak wygląda etyka pracy psychologa.
Psycholog jako zawód społecznego zaufania
Psycholog to profesja, która zalicza się do zawodów społecznego zaufania. Co to oznacza? Są to takie zawody, których przedstawiciele muszą mieć profesjonalne przygotowanie, doświadczenie, gdyż wykonują zadania szczególnie istotne z punktu widzenia dobra publicznego. Innymi słowy, dbają o szeroko pojęte dobro i interes społeczeństwa.
W przypadku psychologów bardzo ważna jest również dyskrecja, takt, kultura osobista oraz ciągłe doszkalanie się, gdyż zajmują się bardzo wrażliwym i intymnym obszarem - ludzką psychiką. Szczegółowe zasady obowiązujące psychologów zawarte są w kodeksie etycznym. Już w trakcie studiów psychologicznych kładziony jest duży nacisk na kształtowanie wrażliwości etycznej przyszłych specjalistów.
Do zawodów zaufania społecznego zalicza się np.: lekarzy, farmaceutów, adwokatów, prawników, inżynierów budowlanych. Są to z reguły wolne zawody, których wykonawcy zrzeszają się (choć nie muszą) w samorządy zawodowe lub korporacje. Sposób pracy psychologa w Polsce reguluje "Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów” oraz kodeks etyczny. Zanim udasz się do specjalisty sprawdź, czy ma stosowne wykształcenie oraz doświadczanie, gdyż powierzasz tej osobie najcenniejszą część siebie - psychikę.
Zaufanie w gabinecie psychologa
Czy psychologowi można zatem ufać? Z pewnością tak. Z samej ustawy o zawodzie psychologa wynika, że ma on obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z klientem, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Oznacza to, że psycholog jest zobowiązany do zachowania absolutnej poufności, co do tego, czym dzielisz się w trakcie wizyty. Wszystko, co zostanie powiedziane w gabinecie, tam pozostanie. Istnieje tylko jedna możliwość odstąpienia od reguły poufności. Wedle ustawy, obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej ustępuje, jeśli poważnie zagrożone jest życie lub zdrowie pacjenta lub innych osób. W takich sytuacjach psycholog ma prawo skontaktować się z rodziną czy odpowiednimi służbami, aby zapobiec potencjalnej tragedii.
Polskie Towarzystwo Psychologiczne zrzeszające psychologów praktyków, jak i badaczy stworzyło specjalny kodeks określający etyczne ramy pracy psychologa. W preambule "Kodeksu etyczno-zawodowego psychologa” czytamy, iż: "Naczelną wartością dla psychologa jest dobro drugiego człowieka. Celem jego działalności profesjonalnej jest niesienie pomocy innej osobie w rozwiązywaniu trudności życiowych i osiąganiu lepszej jakości życia na drodze rozwoju indywidualnych możliwości oraz ulepszaniu kontaktów międzyludzkich.” Już sama ilość regulacji dotyczących etyki pracy psychologa świadczy o tym, że kwestia zachowania tajemnicy informacji o kliencie oraz budowania zaufania jest jedną z najwyższych i najważniejszych wartości w tym zawodzie.
Etyka w pracy psychologa
Jak powyższe regulacje przekładają się na realia wizyty u psychologa? Przede wszystkim pamiętaj, że psycholog to osoba nastawiona na udzielanie wsparcia. Posiada umiejętności i narzędzia (kwestionariusze, testy psychologiczne – specjalistyczne narzędzia, które mają naukowe podstawy i służą do badania różnych właściwości psychicznych), które pomogą Ci zrozumieć Twój stan emocjonalny i znaleźć drogę do poprawy sytuacji.
Psycholog jest po Twojej stronie. Nie ocenia, nie krytykuje, nie wygłosi osądu na temat Twoich działań. Nie musisz dbać o to, co o Tobie pomyśli ani niczego udawać. Nasi specjaliści podczas konsultacji dbają o stworzenie komfortowej i bezpiecznej przestrzeni do rozmowy.
Psycholog pomaga poprzez zadawanie trafnych pytań, dzięki którym Twoje rozumienie sytuacji znacznie się pogłębia. Wizyty sprzyjają rozwojowi refleksyjności. Konfrontując się ze swoimi doświadczeniami i myślami, zyskujesz nowy ogląd sytuacji, który wypływa na Twoje dalsze działania.
Pierwszym krokiem w każdej zmianie jest przyjęcie odpowiedzialności za swoje życie. Jak bowiem możemy je zmieniać, jeśli w ogóle nie czujemy się za nie odpowiedzialni?
Irvin Yalom
Spotkania z psychologiem to jednakże wysiłek, który leży przede wszystkim po stronie pacjenta. Musisz chcieć zmiany, aby nie stawiać oporu procesowi leczenia i być otwartym na sugestie oraz pytania psychologa. Fundamentem skutecznego leczenia i wsparcia psychologicznego jest zatem otwartość pacjenta. Nie bój się mówić psychologowi o nawet najgłębszych tajemnicach, najtrudniejszych doświadczeniach, najdziwniejszych myślach. W toku kształcenia i praktyki psycholog spotyka się z bardzo różnymi problemami, więc nie sposób go zaskoczyć lub zawstydzić. Cały sens bycia w gabinecie psychologicznym leży w tym, aby zaufać kompetencjom psychologa i otworzyć się na proces leczenia.
