Nasze życie jest takim jakim uczyniły je nasze myśli.
Marek Aureliusz
Jednym z zaburzeń lękowych jest lęk paniczny, który może znacznie ograniczać Twoje codzienne funkcjonowanie, pracę oraz relacje społeczne. Napady paniki występują bardzo często i nie świadczą o poważnej chorobie psychicznej. Szacuje się, że występują u około 9% osób w całej populacji. U wielu osób napady paniki ustępują samoczynnie a u innych mogą się utrzymywać i nasilać. Jeśli szukasz odpowiedniego dla siebie leczenia, to nasi terapeuci mogą Ci pomóc.
Jak rozpoznać napad paniki?
Napad paniki to stan bardzo silnego lęku, któremu towarzyszą szybko narastające objawy z ciała (autonomiczne) i katastroficzne myśli, np. umrę, zemdleję, uduszę się, zrobię z siebie głupka. Stan ten narasta szybko i trwa około 20 minut, co ważne nie jest ograniczony do jakiejś szczególnej sytuacji czy okoliczności, a więc jest niemożliwy do przewidzenia.
Objawy lęku panicznego
Częstotliwość napadów paniki może wynosić od kilku w ciągu miesiąca po kilkadziesiąt w tygodniu. Jeśli napady paniki nawracają to może to sygnalizować występowanie zespołu lęku napadowego. Oto inne objawy konieczne do jego rozpoznania:
- wystąpienie w ciągu około miesiąca co najmniej kilku napadów lęku z objawami autonomicznymi (wymienionymi poniżej) w sytuacjach, w których brak jest obiektywnego zagrożenia,
- napady pojawiają się bez związku ze znaną czy przewidywalną przyczyną,
- pomiędzy napadami lęku następuje względne uwolnienie się od objawów lęku (co nie wyklucza obecności obaw przed wystąpieniem kolejnych napadów lęku, czyli tzw. lęku antycypacyjnego, inaczej lęku oczekiwania).
Autonomiczne objawy napadów paniki występujące u poszczególnych osób mogą się różnić. Najczęściej występują:
- drżenie
- palpitacje serca
- ból w klatce piersiowej
- duszność
- uderzenia gorąca
- uczucie braku tchu
- uczucie dławienia
- przyśpieszony oddech
- suchość w jamie ustnej
- pocenie się
- parestezje – uczucie drętwienia lub mrowienia w różnych częściach ciała
- nudności
Dodatkowe objawy lęku panicznego obejmujące stan psychiczny to:
- depersonalizacja (poczucie nierealności, obcości siebie, "jak gdybym nie był samym sobą", "jak gdyby nie dotyczyło mnie to, co czuję")
- derealizacja (poczucie nierealności otoczenia, w którym znajduje się dana osoba, "jak gdyby ta sytuacja nie działa się naprawdę", "jak gdyby to, co się dzieje wokół mnie, nie było rzeczywistością")
- obawa śmierci, utraty kontroli, "zwariowania"
- zawroty głowy, wrażenie omdlewania, uczucie oszołomienia
Agorafobia: objawy
W niektórych przypadkach występowanie napadów paniki w różnych miejscach (np. w tramwaju, w sklepach, pracy) prowadzi do kojarzenia tych okoliczności z nieprzyjemnymi objawami i rozwoju wtórnego lęku przed wystąpieniem napadu paniki (tzw. "lęk przed lękiem" lub lęk antycypacyjny). W efekcie możesz obawiać się albo unikać: podróżowania samodzielnie lub z daleka od domu, bycia w tłumie, miejsc publicznych. Unikanie takich sytuacji może prowadzić do rozwoju agorafobii, która często współwystępuje z napadami paniki. W skrajnych przypadkach możesz nie wychodzić z domu.
Różnicowanie napadów paniki z innymi zaburzeniami
Diagnostyka różnicowa jest bardzo istotna, gdyż napady paniki mogą występować również w przebiegu chorób somatycznych, np.:
- nadczynności tarczycy,
- tężyczki,
- padaczce,
- ostrej, niedokrwiennej chorobie serca,
- napadowej hipoglikemii,
- wypadaniu płatka zastawki dwudzielnej.
Jak leczyć napady paniki?
Terapia poznawczo-behawioralna ma wysoką skuteczność w leczeniu lęku panicznego, co zostało udowodnione w badaniach. W trakcie leczenia kluczowe jest zrozumienie swojego lęku i zmierzenie się z myślami, które wywołują u Ciebie napady paniki, bez korzystania z rozwiniętych wcześniej strategii radzenia sobie – unikania miejsc i sytuacji wywołujących lęk oraz zachowań zabezpieczających, np. brania leków, kontaktowania się z bliskimi, relaksowania się. Celem terapii jest ograniczenie częstotliwości występowania napadów paniki u Ciebie, nabycie umiejętności radzenia sobie z silnym lękiem i powrót do funkcjonowania sprzed wystąpienia zaburzenia.
Literatura:
- Clark, D. M. (1986). A cognitive approach to panic. Behaviour Reasearch and Therapy, 24, 461-470.
- Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne (2007). Kraków- Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne "Vesalius", Instytut Psychiatrii i Neurologii.
- Westbrook, D., Rouf, K. (2012). Zrozumieć napady paniki. Kraków: Prospect.
- Wells, A. (2010). Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Kraków: WUJ.
